De Amsterdam School of Real Estate (ASRE) bestaat dertig jaar. De onderwijsinstelling houdt geen groot jubileumfeest, maar richt zich volledig op de toekomst door te investeren in verregaande onderwijsvernieuwing.
Gevraagd of er nog festiviteiten op stapel staan in verband met het dertigjarig bestaan, schudt algemeen directeur Leo Uittenbogaard bedachtzaam het hoofd en wijst naar de hoog opgestapelde bouwmaterialen: ‘We steken onze schaarse middelen liever in betere voorzieningen en de onderwijsvernieuwingen die zijn verwoord in het deze zomer definitief vastgestelde Beleidsplan 2019-2023.’
ASRE gebruikte de zomerluwte voor een stevige opknapbeurt van de fraai aan het IJ gelegen behuizing, waarvoor het huurcontract recentelijk met tien jaar is verlengd. Met ingang van het nieuwe studiejaar moet alles spic en span zijn. Zo komen er meer overlegplekken en krijgt het instituut een heuse opnamestudio. ASRE wil namelijk een complete videotheek opbouwen met zo’n honderd zelfgeproduceerde video’s die de totale basistheorie van de vastgoedkunde beslaat.
Beleidsplan
Het is één van de maatregelen uit het ambitieuze beleidsplan, waardoor het onderwijs behoorlijk op de schop gaat. In 2023 wil de ASRE alle basiskennis en theorie ‘blended’ aanbieden, in een mengvorm van online learning en plenair onderwijs. Het meeste prestigieuze kennis-en opleidingsinstituut voor postacademisch onderwijs in de Nederlandse vastgoedsector gaat bij deze exercitie niet over een nachtsijs. Alle stakeholders zijn bij de besluitvorming betrokken. Met blended learning is – zij het ‘met vallen en opstaan’ – al twee jaar flinke ervaring opgedaan. Zo’n 200 cursisten hebben inmiddels een vorm van online learning gevolgd. Het betreft de Inleiding Waarderen, Vastgoedfinanciering, Vastgoedrecht bij Ontwikkeling, Fiscale Aspecten van Vastgoedbeleggen en de Inleiding Fundmanagement. Daar komen het komend studiejaar nog een handvol cursussen bij.
Kanteling
‘Dit is toch echt een kanteling van ons onderwijs,’ verklaart Uittenbogaard enthousiast. Basiskennis kan men thuis vergaren om vervolgens bij de ASRE de vertaalslag naar de toepassing van die kennis te maken. Hiermee wordt het onderwijs veel interactiever. De docent wordt begeleider en gespreksleider. Om dit proces te faciliteren wordt een uitgebreide database met video’s opgebouwd.’
Strategisch doel is online onderwijs tot een nieuwe, volwaardige productgroep uit te laten groeien. Dit verloopt langs twee sporen. De blended courses, waarvan er inmiddels een zestal zijn, worden hoger gepositioneerd dan nu het geval is. Daartoe wordt veel gewicht toegekend aan de persoonlijke feedback op de afsluitende bijeenkomst, alsmede door digitale interactie tussen online studenten te faciliteren. Vanwege de afsluitende interactieve bijeenkomst wordt er een maximum van twintig deelnemers gesteld. Het tweede spoor zijn volledige online courses, legt de ASRE-directeur gedreven uit. Omdat deze opleidingen geen afsluitende bijeenkomst kennen en geen feedback van een docent wordt geboden, is er geen limiet aan het aantal deelnemers gesteld. Uittenbogaard: ‘Deze vorm van onderwijs zal aanmerkelijk goedkoper zijn. Het kan gezien worden als micro-learning, een laagdrempelige kennis making met het vak.’
Alumni
De ASRE gaat in zijn plannen uit van een stabilisering van het aantal nieuwe unieke inschrijvingen voor de masteropleidingen MRE en MSRE. Daarnaast wordt gestuurd op een groei aan inschrijvingen van alumni. ASRE wil de academische opleidingspartner van vastgoedprofessionals zijn in iedere fase van hun carrière en hen van passende opleidingen en actuele kennis en inzichten voorzien. Sinds in 1989 de eerste opleiding in de Vastgoedkunde startte, zijn 3.600 mastergraden, diploma’s en certificaten uitgereikt. Dat betreft dus zowel alumni van de beide masteropleidingen als degenen die een korte opleidingen hebben gedaan.
Advanced courses
‘We willen onze alumni een aantrekkelijker opleidingsaanbod bieden via ‘advanced courses’ en ‘master challenges,’ spreekt de ASRE-topman wervend. Onder de naam advanced courses worden programma’s ontwikkeld die voortborduren op de reeds bestaande opleidingen. Doel is goed de diepte in te gaan over een specifiek onderwerp.
‘Heel enthousiast’ toont de ASRE-directeur zich over het inbouwen van zogenaamde Master challenges in de masteropleidingen. Dit zijn korte keuzevakken met een sterk vernieuwende onderwijsvorm waarin ook alumni zich kunnen inschrijven. ‘Het vernieuwende karakter is dat docenten, studenten en alumni gezamenlijk de impact van een disruptieve maatschappelijke trend in kaart brengen en naar oplossingen zoeken. Daarbij wordt geput uit de zeven trends die als drijvende krachten zijn geïdentificeerd achter de vernieuwing in het vak.
Real Estate Analytics
Nieuw is ook dat met ingang van het studiejaar 2020-2021 Real Estate Analytics zelfs een volwaardige specialisatie wordt binnen het modulaire opgebouwde MSRE programma, naast Vastgoedbeleggen, Gebieds & Vastgoedontwikkeling en Real Estate Valuation. Volgens Uittenbogaard doet dat recht aan de majeure trend binnen het vastgoed van het toenemend gebruik van data-gedreven investeringsbeslissingen. Tegelijkertijd trekt de ASRE een duidelijke streep in het zand voor de begrenzing van de eigen activiteiten. De focus voor de komende jaren ligt op het versterken van het hoogwaardig en academisch profiel. Dit brengt, benadrukt Uittenbogaard, terughoudendheid met zich mee in beroepsgeoriënteerde (hbo)-opleidingen. Groei in inhoud is het doel, niet noodzakelijkerwijs groei in aantal studenten. Dat laatste heeft als niet onbelangrijke nevendoelstelling om in economisch mindere tijden niet afhankelijk te zijn van een groot aantal inschrijvingen.’
Diepe sporen
Zelf heeft Uittenbogaard alle hoogte en dieptepunten van zijn instituut meegemaakt. De ASRE begon dertig jaar geleden onder zijn leiding op initiatief van branchevereniging Neprom en makelaarsorganisatie NVM met de postdoctorale opleiding Vastgoedkunde aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Na een lange periode van gestage groei, waarvan de eerste twee jaar nog fysiek binnen de UvA, liet de crisis en de lange nasleep in het vastgoed ook aan het IJ diepe sporen na. Aanmeldingen uit de projectontwikkelingshoek vielen nagenoeg weg. ‘Gelukkig konden we dat deels compenseren door honderden aanmeldingen uit de corporatiewereld voor een twaalf weken durend studieprogramma asset management,’ memoreert de directeur monter. ‘Zo zijn we de crisis doorgekomen. We durven nu weer te investeren, omdat de afgelopen jaren veel jonge mensen zijn aangenomen in de sector, die na drie, vier of vijf jaar werkervaring, vaak met steun van hun werkgever een masteropleiding komen doen of een stevige course. Precies in die fase verkeren we nu.’
Vernieuwing vakgebied
Het in juli definitief vastgestelde Beleidsplan 2019-2023 beschrijft zeven thema’s die het vakgebied langjarig zullen veranderen en waarmee in het opleidingsaanbod terdege rekening wordt gehouden:
1. Real Estate Analytics
Een belangrijke maatschappelijke trend is het toenemend gebruik van data. Dit raakt vooral het werk van taxateurs, consultants, analisten en beleidsmedewerkers. Het kunnen verwerken van versnipperde data is een nieuwe specialisatie in het vak. Het vereist onder andere inzicht in de werking van ‘automated valuation models’ (AVM’s) en het opstellen van dash- boards inplaats van dikke rapporten. Ook al ben je zelf geen analist, je krijgt toch te maken met het gebruik van informatiesystemen en het kunnen interpreteren van uitkomsten van data-analyses.
2. Proptech
Net als in andere sectoren van de maatschappij neemt de toepassing van informatietechnologie toe. Dat vormt tevens een basis voor de transitie naar een platform economie. In de vastgoedmarkt kan dat betrekking hebben op informatieplatforms ten dienste van koop- en verhuurtransacties (‘real estate fin tech’). Of op het beheer en het functioneren van het het vastgoed zelf (‘smart real estate’). Maar ook de technologie uit de deeleconomie wordt voor vastgoed relevant, zoals bijvoorbeeld Wework, Airbnb en Booking.com.
3. Real Estate as a service
Eveneens een onomkeerbare trend is de groeiende macht van de klant die producten en diensten ‘on demand’ geleverd wil krijgen. Ook het aanbieden van diensten door niet-beroepsbeoefenaren (de ‘veruberisering’ van de maatschappij) neemt toe. Voor de vastgoedsector is het gevolg van deze trend dat de macht van gebruikers toeneemt. Van afgestudeerden bij de ASRE wordt daardoor meer ondernemerschap in vastgoedexploitatie verwacht. De grens tussen het verhuren van ruimte en het leveren van diensten vervaagt. Bij vastgoedontwikkeling brengt deze trend meer samenwerking met de eindgebruiker met zich mee, die meer invloed wil om vastgoed dienstbaar te laten zijn aan het functioneren van de eigen organisatie.
4. Energietransitie gebouwde omgeving
De klimaatverandering en het overheidsbeleid om de gevolgen daarvan op te vangen raken de vastgoedsector op veel terreinen. Alle opleidingen van de ASRE besteden daarom al jaren aandacht aan dit vraagstuk, maar daarnaast is een verdiepingsslag nodig. Dit betreft vooral de procesmatige aspecten. Waar afgestudeerden zich tot op heden voor al met de beleidsvraagstukken of technische aspecten bezighouden, raken zij nu steeds meer betrokken bij langdurige processen waarin in allerlei samenwerkingsverbanden oplossingen worden gezocht voor de ambitieuze energietransitie van de bestaande voorraad.
5. Duurzame gebiedsontwikkeling en urbanisatie
De trek naar de steden en stijgende grondprijzen leiden tot een complexe verdichtingsopgave. Onder druk van het klimaatbeleid neemt daarnaast ook het belang van duurzame steden toe. Hoe compacter en duurzamer steden worden hoe meer nadruk op het functioneren van steden komt te liggen. Daarmee wordt stadsgeografie belangrijker voor de Vastgoedkunde. Eveneens worden vraagstukken als waterhuishouding, fijnmazige infrastructuur en lokale energieopwekking onderdeel van gebiedsontwikkeling.
6. Alternatieve beleggingen en real assets
De enorme omvang aan kapitaal waarvoor renderende beleggingen worden gezocht, leidt ook in categorie vastgoedbeleggingen tot een zoektocht naar alternatieve beleggingsmogelijkheden. Dat kan variëren van ‘real assets,’ zoals infrastructuur, tot participatie in specifieke projecten of portefeuilles. Het praktische gevolg voor ASRE-studenten is dat ze in toenemende mate te maken krijgen met het structureren van fondsen en samenwerkingsverbanden die in een grote verscheidenheid kunnen voorkomen.
7. Financial engineering
Sinds de kredietcrisis zijn de grenzen aan de kredietverlening aangescherpt. Financiering van projecten en portefeuilles wordt meer maatwerk met een groeiende complexiteit tot gevolg. Waar dit in het verleden het werkterrein van financiële deskundigen was, raakt dit ook vastgoedprofessionals. Niet in de laatste plaats door uitgebreide rapportagesystemen. Dat geldt ook voor risicomanagement dat traditioneel het werkterrein van specialisten met een econometrische achtergrond is, maar langzamerhand ook de rode draad in het werk van een brede groep vastgoedprofessionals wordt.
Met dank aan Erick Wiegerinck van Vastgoedmarkt voor dit interview.